Selah Sue: in Turkije kinderen niet toegelaten

Na het alcoholverbod dat vorig weekend het Efes Pilsen One Love Festival trof, stond ook het concert van Sharon Jones op dinsdagavond in Santralistanbul droog. Dat was een concert in het kader van het Istanbul Jazz Festival, een organisatie me wel eens uitnodigt om te DJ'en. Ik heb er dus goede contacten, en toen ik de organisatie dinsdagavond polste naar de drooglegging, kon ik de teleurstelling van de gezichten aflezen. Ook een prestigieuze organisatie als I.K.S.V. moet zich ondertussen afvragen hoe verder te werken in een klimaat van censuur en verbod.

De gewraakte concerten vonden plaats op het terrein van Santralistanbul, een voormalige steenkoolcentrale werd omgebouwd tot een Museum voor Hedendaagse Kunst annex Museum voor Energie. Het omringende industriële erfgoed werd fraai gerestaureerd tot brasserieën en restaurants, en op de site bevindt zich ook een kampus van een universiteit. Stuk voor stuk privé-initiatief, maar Istanbul pakt er wel graag mee uit om zich van haar post-moderne kant te laten zien.

Santralistanbul steekt als groene oase vol culturele activiteiten schril af tegen de omliggende wijken, waar ooit de arbeiders woonden die in en rond de industriezone van de Gouden Hoorn werkten.

Het hele complex had expliciet de bedoeling om cultuur te brengen naar mensen die er anders niet of moeilijk mee in contact komen, en de op het terrein aanwezige Bilgi Universiteit maakt er trouwens een punt van zich in achterstandswijken te vestigen.

Ik herinner me de scepsis van een vriendin met wie ik ooit een concert op de site bezocht. Zij turfde de omliggende wijken en omschreef Santralistanbul zonder verpinken als een 'eiland in een oceaan van achterlijkheid'. Sprekender nog was het antwoord van de studente die kluste als gids in de musea op het terrein. Volgens haar was de belangstelling van de buurtbewoners nihil.

Stank voor dank, noem ik dat. De negatieve bijdrage van buurtbewoners aan Santralistanbul is typisch voor de manier waarop ze in het leven staan. Stijf van verbodsbesef, in een schrijnende letargie omdat het hiernamaals toch veel belangrijker is, maar wel altijd klaar om te moraliseren.

Maar blijkbaar vindt de Turkse regering toch dat ze haar haar beleid op dat segment van de samenleving moet enten, ten koste van anderen. Dat voorspelt niet veel goeds voor de toekomst.

Noot: Eén van de artiesten op het festival was de Leuvense Selah Sue. Die trad eerder dit jaar ook al op in Istanbul, in een club. Ik weet van minstens 1 Belgische familie in Istanbul wiens dochters van 14 en 17 naar het concert wilden gaan, maar tot hun stomme verbazing niet mochten omdat in de club alcolhol geserveerd wordt. Selah Sue, kinderen niet toegelaten... Als je dat in Vlaanderen in een middelbare school vertelt, dan komt de klas niet bij van het lachen. Als ze het al geloven.
Noot 2: Selah Sue is geboren in 1989 en heeft dus geluk. Het scheelt een haartje of ze zou te jong zijn om in Turkije op haar eigen concerten toegelaten worden.

De politieke islam komt op kruissnelheid in Turkije

'Geçmis olsun' is een standaard Turkse uitdrukking die gebruikt wordt om duidelijk te maken dat je hoopt dat iets snel voorbij zal gaan. Vrij vertaald: 'Moge het verleden tijd worden'.

Je kan de uitdrukking gebruiken voor allerlei dingen. Iemand die ziek is, problemen heeft, of zelfs bij het condoleren van iemand die rouwt om een overledene. Het is in die context dat ik 'Geçmis olsun' hier gebruik: moge de islamo-fascistische kramp waarin Turkije vandaag  beland is, gauw voorbij gaan.

Het recentste slachtoffer daarvan was het Efes Pilsen One Love Festival. Het festival, dat al 11 jaar probleemloos plaats vindt, is genoemd naar een biermerk. Dat leidde vorig jaar al tot het invoeren van een leeftijdslimiet voor bezoekers (eerst 24 jaar, later teruggebracht tot min. 18 jaar), en dit jaar kwamen daar nog wat pesterijen bovenop.

De dagen voor de start kregen de organisatoren de ene intimidatie na de andere te verduren.

Eerst was er een desinformatie-campagne die bezoekers op het verkeerde been zette. Het festival was zogezegd verplaatst, weg van Santralistanbul. Niets van aan. Maar de klap op de vuurpijl was dat de organisatie een half uur (!) voor de start te horen kreeg dat er geen alcohol mocht geserveerd worden. Hetzelfde voor de 2 restaurants op de site (Tamirane en Otto), die met hun nevenactiviteiten een verrijking zijn voor het culturele landschap in Istanbul. Hun peperdure alcohol-licentie was plotseling niets meer waard.

De beslissing werd genomen na een schoolvoorbeeld van wat ze in het Turks 'mahalle baskisi' noemen.  Dat is een vorm van burenprotest van mensen die vinden dat je gedrag niet beantwoord aan bepaalde normen en waarden. Een campagne via sociale media had de buurtbewoners wijs gemaakt dat het festival een bierfestival was, dat jongeren zou aanzetten tot drinken.

In 2008 schreef de prominente socioloog Dr. Prof. Serif Mardin over 'mahalle baskisi' een boek. Volgens hem is de druk van de gemeenschap in Turkije sowieso heel concreet, en wordt gedrag al heel gauw als afwijkend gepercipieerd. Maar volgens hem heeft dit niet rechtstreeks iets te maken met de AKP. De huidige regering kapitaliseert wel op die gevoelens, resulterend in een steeds conservatiever klimaat in Turkije.  Een negatief opbod, geënt de twee assen die de Turkse samenleving kenmerken: religie (islam) en nationalisme.

Als het zo voort gaat in Turkije, dan is het slechts aftellen naar het moment dat het licht uitgaat. De vrije pers is sowieso al quasi monddood gemaakt, nergens worden meer websites afgesloten, het onderwijs moet er volgens de woorden van de premier op aansturen vooral een 'religieuze generatie' te kweken, de cultuursector plooit aan een pijlsnel tempo op zichzelf terug in de hoop te overleven en de AKP overweegt het begrip 'publieke moraal' in de nieuwe grondwet* te laten inschrijven.

My 2 cents: het Westen staat een nieuwe exodus te wachten van Turken die niet langer het gevoel hebben dat ze erbij horen in hun eigen land. De politieke islam komt na 10 jaar op kruissnelheid in Turkije.

* niet dat die nieuwe grondwet er zal komen, want daar is overleg tussen verschillende partijen voor nodig.

Verzuurde groeten uit Cunda

Ik schijn een grote aantrekkingskracht uit te oefenen op wat ik zure, verbitterde, gedesillusioneerde Turkse dames van middelbare leeftijd zou willen noemen. Vooral op vakantie speelt dat me parten.

Vorige week was ik doortocht in Cunda, bij Ayvallik. Cunda is, net als Cesme, Alaçati, Kemer, Assos, Gökçeada, Karaburun, Seferhisar, Bodrum, ... een toevluchtsoord voor dames op rust die de grootsteden (en vaak ook hun man) ontvlucht zijn, en zich voor de rest van hun leven willen omringen met boeken en katten.

Qua profiel kan je ze omschrijven als eeuwige Cumhuriyet kizlari, voorbeeldige dochters van Atatürk die hun actieve leven lang in de veronderstelling leefden dat ze Turkije mee op weg hadden gezet naar de moderniteit.

Maar dan wel hun versie van moderniteit. Ze hebben heimwee naar de tijd dat zij aan zet waren, dat zij het waren die naar hartelust minderheden en andersdenkenden konden discrimineren. Want draai of keer zoals je het wil, het moderniseringsproject van de kemalisten ging ten koste van vrije meningsuiting en democratie. Hun 'goede oude tijd' is die van een repressieve staat, van militaire coups en een personencultus die zijn gelijke alleen maar had in streng communistische landen.

Des te groter is hun teleurstelling nu. Als ze uit het venster van hun smaakvol ingerichte zomerhuis kijken, 's ochtends de krant opslaan of 's avonds de televisie aanzetten, zien ze een Turkije waarin een regimewissel heeft plaats gevonden. De politieke islam is aan zet, en dat laat zich steeds meer gevoelen in het publieke leven. Al zullen ze het nooit toegeven, het nieuwe regime gebruikt net dezelfde technieken als het vorige.

En als er dan een vakantiërende Europese journalist langs komt die via gemeenschappelijke kennissen geïntroduceerd wordt, komen alle frustraties, bitterheid, desillusies er in 1 gulp uit. Steeds weer hoor ik dezelfde beschuldigingen: het Westen (lees: Amerika en Israel, maar vooral toch Europa) is er alleen maar op uit om Turkije te verdelen, het steunt terroristen, het heeft de AK-partij aan de macht gebracht, verzint genocides om Turkije te pesten, enzovoort. Geen spoor van zelfkritiek. Alles is de schuld van een ander.

Op de één of andere manier word ik steeds aangesproken alsof ik het Westen vertegenwoordig. In het begin probeerde ik wel eens weerwerk te bieden tegen de emmer s***t die ik over me heen gekieperd kreeg. 'Misschien is Turkije in het verleden (en ook nu) wat te gul geweest met het definiëren van andersdenkenden als terroristen?' 

Tegenwoordig laat ik ook achterwege. Die dames zijn niet meer te redden.