De verovering van Istanbul, deel ?

De zetelende Turkse regering maakt er sinds een tweetal jaren werk van om publieke feestdagen met een republikeinse achtergrond in vraag te stellen. Festiviteiten worden afgelast, locaties verplaatst en verkleind, gestript van alle toeters en bellen. Het is enkel afwachten wanneer ze ooit van de kalender zullen verdwijnen.

Dat wordt gecompenseerd door andere festiviteiten in het leven te roepen. In mijn vorige bijdrage had ik het al over de Turkse Olympiade. Dat is niet echt een feestdag, maar wel een spektakel dat in de publieke ruimte erg veel plaats toegemeten krijgt.  En al zal de Olympiade nooit een plaats op de kalender krijgen, het is op de keper beschouwd een vorm van missionariswerk, en maakt dus wel degelijk deel uit van de agenda van de regering.

Een datum die steeds explicieter naar voor geschoven wordt, is die van 29 mei, de dag waarop de Val van Constantinopel in 1453 herdacht wordt. In de officiële versie hier heet die dag trouwens fetih, de Verovering van Istanbul. Wat voor de ene een val is, is voor de andere een verovering. 

De romantisch-religieus-nationalistische cocktail die de Turkse geschiedschrijving brouwt, maakt van die dag een soort van bevrijdingsdag, waarbij de stad verlost werd van een corrupt en heidens regime.

Sinds de AKP aan de macht is, wordt 29 mei met steeds meer luister gevierd. Er is het jaarlijkse spektakel op de Gouden Hoorn, en was natuurlijk de kaskraker 'Fetih 1453' in de bioscoop dit jaar. 

Die film verkocht zichzelf door de profeet te citeren: 'Waarlijk Constantinopel zal worden veroverd, door mijn gemeenschap. Hoe gezegend zal de bevelhebber zijn die het zal veroveren en hoe gezegend zijn leger.'  

Enkele jaren geleden opende een museum dat de belegering van de stad evoceert in een muurschildering. Af en toe neem ik bezoekers naar toe. Na een tijdje begon het me op te vallen dat nogal wat bezoekers naar het plafond staarden. Zagen zij iets wat ik niet zag?

Toen ik uitleg vroeg aan het personeel wezen ze me op de schildering van een wolk waarin het profiel van Mehmet de Veroveraar herkenbaar was: 'Net als op die dag, in 1453'. 

Nu vind ik dat elk volk recht heeft op zijn eigen mythes en heldenverhalen, maar een korrel zout is natuurlijk nooit af te raden. Ik kan me niet voorstellen dat Vlamingen in huilen gaan uitbarsten bij een evocatie van de Guldensporenslag, of de Nederlanders als de naam Hans Brinker valt. Ik heb daarentegen al wel mensen zien huilen in het Panoramik 1453-museum in Istanbul.

Ik ben ervan overtuigd dat die tranen vloeien uit de idee dat de moslimlegers die de stad veroverden geen puur militaire actie ondernamen, maar dat ze de mensheid een dienst bewezen door de vlag van de profeet op de stadswallen te hijsen. Zo'n romantisch-religieus-nationalistische cocktail stijgt vaak naar het hoofd.

En raad eens op welke dag Tayip Erdogan de bouw van een nieuwe, grote moskee op de heuvel van Camlica aankondigde? 

Juist, 29 mei. Istanbul moet blijvend veroverd worden, blijkbaar.