Taksim wordt vermoord (voor de tweede keer).

Eeuwenlang al is Taksim het meest dynamische stadsdeel in Istanbul, en ook het meest Europese. In Taksim waren de theaters, de eerste bioscopen, en de danspaleizen. Niet toevallig ligt het enige officiële bordeel van Turkije in Beyoglu, een deel van Taksim. Het was ook hier waar de eerste tram in Istanbul reed, waar als eerste electriciteit aangelegd werd, hotels  ambassades en consulaten zich vestigden.

Maar anno 2013 bloedt Taksim langzaam dood. Niet voor de eerste keer, en ook nu weer als gevolg van het beleid van de autoriteiten. Dit stadsdeel is voor hen immers oncontroleerbaar. Historisch gezien is het zo dat opposanten van het regime in Taksim samenkomen. Gezi is daarvan het meest recente voorbeeld.

De eerste moord op Taksim door de Turkse autoriteiten gebeurde in september 1955. Toen waren het pogroms tegen niet-moslims die ervoor zorgden dat Istanbul een culturele aderlating kreeg waarvan de stad nooit herstelde. Onder het toeziend oog van de Turkse politie werd gemoord en verkracht, brand gesticht en geplunderd.

Tienduizenden vooral Grieks sprekende -, en in mindere mate Armeense Turken, moesten de stad verlaten. Hun vertrek betekende niet alleen de nekslag voor het culturele leven in Istanbul, maar ook de economie leed enorm. Met hen verdween een enorme know how, stierven ambachten uit, en tientallen handelszaken sloten de deuren. Het licht ging voor enkele decennia uit in Taksim, dat een buurt werd met een slechte reputatie.

Pas in de jaren '90, met het verkeersvrij maken van de centrale as Istiklal Caddesi, leefde Taksim opnieuw op. Maar het levendige, bruisende Taksim dat ik in 2002 aantrof bij mijn aankomst in Istanbul, dooft de laatste jaren langzaam maar zeker uit.

Winkels met karakter sluiten en worden vervangen door ketens. Patisserie Inci, waar generaties Istanbullenaars zoetigheid leerden eten, werd enkele maanden geleden op last van de politie leeggehaald. Het gebouw waar de zaak gevestigd was, wordt verbouwd wordt tot een shoppingmall. De sloophamer was ook het lot van Turkije's oudste bioscoop, Emek Sinemasi.

Nu staat ook de bekende boekhandel Robinson Crusoë op punt te sluiten, en ik weet dat tientallen bars, restaurants en clubs in Taksim het water aan de lippen staat. Hun rekeningen kloppen niet meer sinds de autoriteiten het plaatsen van terrassen in de meeste straten verboden heeft. Ook de steeds hoger oplopende accijnzen op alcoholische dranken, de beperkingen op de verkoop ervan, de licenties die moeilijker verstrekt worden, de invoering van sluitingsuren maakt dat de horeca het moeilijk hebben. De massale politie-aanwezigheid en rellen van de afgelopen maanden houdt bovendien het cliënteel weg.

Sommige commentatoren zien hier een strategie in. De schaalvergroting op Taksim is een gevolg van het neo-liberale beleid van de regering, en de verschraling van het aanbod een rechtstreekse consequentie van de conservatieve accenten die gelegd worden. De onlusten zorgen ervoor dat het proces van uniformisering in stroomversnelling geraakt, en komen de autoriteiten goed uit.

Taksim 2.0 staat op punt te verdwijnen, en versie 3.0 zal lijken op de buurt rond de Nieuwstraat in Brussel.

Felicitaties aan Medya Dernegi

Medya Dernegi is een Turkse ngo die volgens haar mission statement opkomt voor een meer democratische samenleving, en dat wil ze doen door kwaliteit in de media na te streven. Deze week verspreidde Medya Dernegi een mededeling waarin ze hun bezorgdheid uitspreken over de arrestatie van Turkse journalisten door de autoriteiten in Egypte. Ik deel hun bezorgdheid.

Maar dat Turkije wereldrecordhouder is in het opsluiten van journalisten vind je op hun website dan weer niet terug. Ook is het vruchteloos zoeken naar berichten die te maken hebben met de onfrisse rol die de Turkse media speelden in de (ontbrekende) verslaggeving over Gezi. De name & shame-praktijken van de Turkse autoriteiten die media en journalisten beschuldigen, is hen ook geen aandacht waard.

Eén van de eerste studies die ik over het Turkse middenveld las, dateert uit het jaar 2000: 'Civil society in the grip of nationalism'. Daaruit leerde ik vooral dat dit middenveld enkel getolereerd wordt als het de autoriteiten naar de mond praat.

Vroeger moest het middenveld vooral illustreren dat het Turkse volk doordrongen was van de kemalistische boodschap, met haar nadruk op assimilatie, nationalisme en militarisme. Onder de AK-partij zijn de accenten verschoven, maar beroepsverenigingen, zakenkringen, ngo's, liefdadigheidsinstellingen, zelfs jeugdverenigingen zijn in Turkije anno 2013 nog altijd de slippendragers van de powers that be.

Medya Dernegi is daarvan een perfect voorbeeld.

Sex, lies and videotape

Toegegeven, de titel van dit stukje is een beetje misleidend. Wie op zoek is naar sex zal teleurgesteld zijn. Leugens en videotape daarentegen...

Nieuw beeldmateriaal is opgedoken waarop te zien is hoe de 19-jarige student Ali Ismail Korkmaz tijdens de straatprotesten in Eskisehir in juni om het leven kwam. Op de beelden is te zien hoe Ali aangevallen wordt door burgers. De autoriteiten hielden lange tijd vol dat hij gewond geraakte in schermutselingen met de politie.

Premier Erdogan barstte donderdagavond op televisie in tranen uit bij een gedicht, geschreven door een leider van de Egyptische Moslimbroeders, gericht aan zijn dochter die door politiegeweld om het leven kwam. 's Middags al zag ik op sociale media signalen dat de premier zou gaan huilen, berichten afkomstig van tegenstanders van Erdogan. Die verwijten hem selectief te zijn in emotionaliteit.

De Turkse publieke omroep TRT haalt de tv-serie 'Leyla ile Mecnun' van de buis. Commentatoren op sociale media wijzen erop dat de acteurs en regisseur zich openlijk geïdentificeerd hadden als Gezi Park-activisten. Ruim voordat het park in juni bezet werd, spraken ze zich in een filmpje uit tegen het kappen van het park. Dat engagement lijkt hen nu zuur op te breken.

Een nieuwe richtlijn bij de start van het voetbalseizoen stelt dat politieke statements in en rond sportstadions verboden zijn. De toepassing daarvan roept vragen op. Telkens anti-regeringslogans van de tribunes rollen zoals recent bij wedstrijden van Fenerbahçe, Galatasaray en Besiktas draait de televisie het geluid uit. Maar voetballers zoals Emre Belözoglu die in solidariteit met de slachtoffers die vielen bij het geweld in Egypte het pro-Morsi 'Rabaa'-gebaar maken, komen prominent in beeld. Op de tribunes van Konyaspor waren tijdens de wedstrijd tegen Fenerbahçe ook posters van de afgezette president en Egyptische vlaggen te zien.

Een vriend van me wist me zelfs te vertellen dat Emre daarmee zijn plaats in het eerste elftal veilig stelt: 'Zo zit Turkije nu eenmaal in elkaar.' 

Enkele dingen die me deze week opvielen

- De AK-partij wil kantoren openen in het buitenland, van waaruit aan damage control moet gedaan worden. Het besef is blijkbaar gegroeid dat de partij imagoschade heeft opgelopen in haar aanpak van de recente straatprotesten. Op de lijst staan Berlijn, Brussel, New York en London. De bobo's van de AKP lijken wel geïnteresseerd in prime real estate in die steden, maar de weg naar het Gezi Park hebben ze nooit gevonden. Ik heb het altijd verbijsterend gevonden dat geen enkele vertegenwoordiger van de partij in juni ooit maar 1 voet in Gezi heeft willen zetten.
-  in Istanbul werd dinsdag een eerste dossier geopend van iemand die klacht indient tegen een buur die in juni had deelgenomen aan de 'potten & pannen'-concerten, waarbij burgers hun ongenoegen met de regering lieten blijken door om 21u een vijftal minuten lawaai te maken met keukengerei. De aanklacht volgt op aanwijzingen van premier Erdogan dat burgers afwijkend gedrag moeten rapporteren.
- scholieren en leerkrachten uit het secundair onderwijs worden ondervraagd naar hun al dan niet betrokkenheid bij de protesten in juni. Beelden: hier.
- de politie onthaalde dinsdagavond een groepje 'Wandelaars voor gerechtigheid' die van Antalya naar Istanbul stapten op traangas toen duidelijk werd dat ze het Gezi Park wilden betreden. Beeld & klank bij de ontvangst hier.
- de krant Radikal publiceert het getuigenis van een burger die bekent dat hij in juni met enkele medestanders activisten in de stad Eskisehir te lijf ging, 'om de politie te helpen.' Bij hun 'hulpactie' kwam een jongeman om het leven. De getuige: 'Maar de laatste klap werd uitgedeeld door de politie'.
- In een brief gericht aan premier Erdogan klaagt de Internationale Associatie voor Advocaten aan dat in Turkije advocaten belaagd worden door de autoriteiten en wijst erop dat de balies onafhankelijk hun werk moeten kunnen doen.
- Op de tribunes van Fenerbahçe klonken tijdens de wedstrijd tegen Arsenal op woensdagavond zeer luidruchtige protesten tegen de regering. Eerder was dat ook het geval bij de thuiswedstrijden van Galatasaray en Besiktas.
- Lees ook dit stuk in Der Spiegel, waarin een anonieme zakenman een hallucinant beeld schetst van de heksenjacht op dissidentie in de Turkse haute finance.

Gezi = doping

Onvoorstelbaar is de slaafsheid waarmee het grootste deel van de Turkse media de insinuaties en halve waarheden van de regering overneemt. En reken maar dat er van altijd wel iets zal blijven hangen.

In de krant Star schrijft journalist Mustafa Karaalioglu dat het eventuele mislopen van de Olympische Spelen de schuld zou zijn van de Gezi-protesten. Daarmee praat hij minister voor EU-zaken Egemen Bagis naar de mond, die het afgelopen weekend op een worsteltornooi hetzelfde vertelde.

Karaalioglu, niet gehinderd door enige kennis ter zake, schrijft dat Istanbul tot voor het uitbreken van de straatprotesten voorop lag in de race naar de organisatie van de Spelen in 2020. Waar hij die stelling op baseert is volstrekt onduidelijk, maar wie in de slipstream van de regering Erdogan opereert, zit de facto in een parallel universum. Feiten en wensen lopen elkaar daar constant voor de voeten.

Maar Karaalioglu, Bagis en Erdogan moeten zich geen zorgen maken. Het Internationale Olympische Committee heeft zich in haar keuze voor de gaststad van de Olympische Spelen nog nooit laten leiden door argumenten op basis van mensenrechten en persvrijheid.

Dat de Turkse sportwereld de laatste jaren vooral in het nieuws komt met omkoop- en dopingschandalen zou dan weer wel een hypotheek kunnen leggen op Istanbul 2020. Recent werden zelfs minderjarige sporters betrapt werden op het gebruik van doping, wat wijst op het bestaan van een uitgebreide dopingcultuur in Turkije. Maar Egemen Bagis, die mij altijd de indruk geeft een carrière van stand-up comedian te ambiëren, maakte zich er op zijn toespraak van af met een grapje: 'Net zoals deze worstelaars gebruikt de regering geen doping'. 

Is dat zo? Mij lijkt het dat Turkse autoriteiten geen genoeg krijgen van Gezi.

Copy / paste

Copy / paste van een dialoog die ik op Facebook zag passeren. Ik veranderde namen om de privacy van de betrokkenen te garanderen, en ik vertaalde vanuit het Turks.

De context is de volgende: een jonge Turkse filmmaakster vertrekt naar de States omdat ze het gevoel heeft daar meer kansen te zullen krijgen en uit ongenoegen met de situatie in Turkije.

Twee van haar vrienden reageren op het bericht van haar vertrek.

Erdal: 'Je hebt groot gelijk te vertrekken. Je doet er jezelf een plezier mee.'
Ayse: 'Wat bedoel je Erdal?'
Erdal: 'Er is toch alle reden om te vertrekken? Er bestaat geen gerechtigheid meer, geen respect meer voor de kunsten, overal zitten mannetjes die zich een carrière gekocht hebben, corruptie waar je ook kijkt, en dan zijn er nog de dingen waar het niet over mogen hebben. Ik denk elke dag wel na of iets ik zou zeggen of beter m'n mond zou houden.
Ayse; Goed, ik begrijp je. Zelf ben ik ook heel bezorgd over de toekomst van mijn kind in dit land. Maar als alle mensen met een goede opleiding en achtergrond vertrekken wat moet er dan gebeuren met Turkije?
Erdal; Dan mogen ze mij gerust een 'landverrader' noemen, dat kan me geen barst schelen. Maar een land waar ik me niet kan uitdrukken, niet het leven kan leiden dat ik graag wil leiden, en waar ik als ik tegen bepaalde toestanden wil protesteren meteen het stempel krijg van 'terrorist', dat kan ik jammer genoeg mijn land niet noemen. Ik hoor het onze eigen, unieke premier (Erdogan) al zeggen: 'Awel, pak uw boeltje en vertrek dan!'

Ondertussen in Turkije

Je hoeft echt geen tanks de straten op te sturen, helicopters laag te laten overvliegen of van op daken op mensenmassa's te schieten om een klimaat van intimidatie te creëren. 

Gisterenavond, 19u. in Taksim, hartje Istanbul. Een groepje van een tiental betogers opent een spandoek waarop een protest te lezen staat tegen vastgoed-speculatie in de Turkse grootsteden. Binnen de 20 seconden wordt het groepje bestormd door politieagenten in gevechtskledij, die de manifestanten hardhandig verwijderen, een zijstraatje in, waar ze langs achter ingesloten worden door een ander peloton agenten. Opgeruimd staat netjes.

Enkele omstaanders die hun ongenoegen laten blijken worden meteen geïnterpelleerd door politie in burger. In een oogopslag omringen ze de dissidente stem, die te horen krijgt dat ze haar mond moet houden. 

Recent maakten de ouders van een jonge activist die al wekenlang in een coma ligt een soortgelijke choreografie mee. Toen ze een verklaring probeerden voor te lezen waarin ze aandrongen op een onderzoek naar de omstandigheden waarin hun kind in een coma was beland,  kregen ze een lading traangas en chargerende agenten over zich heen. 

De autoriteiten doen er alles aan om de straatprotesten van juni uit het collectieve geheugen te wissen, en de slag om de publieke ruimte te winnen. Publieke ruimte is in Turkije niet langer publiek, maar in beslag gelegd door het regime. 

Een (onvolledige) bloemlezing van de voorbije weken;

- journalisten en media die protesten coverden / coveren worden ontslagen dan wel het werken onmogelijk gemaakt

- cafés, hotels, restaurants, winkels in het centrum van Istanbul die onderdak boden / bieden aan activisten krijgen de autoriteiten van hun meest creatieve zijde te zien. Licenties worden plots vervallen verklaard, terrassen in beslag genomen, sluitingsdagen worden opgelegd, de boekhouding blijkt niet in orde, achterstallige belastingen duiken op. 

- Woordvoeders van de Orde van Geneesheren die een rapport publiceerden waaruit bleek dat het gebruik van traangas door de Turkse politie onaanvaardbaar was, worden opgepakt en ondervraagd

- Idem dito voor de vertegenwoordigers van de Orde van Architecten, vanwege hun houding in het kader van de protesten

- In de kantoren van de Orde van Architecten in Ankara wordt afluisterapparatuur ontdekt

- een wet wordt gewijzigd die het advies van de Orde van Architecten bij grote bouwprojecten niet langer nodig maakt

- het recht op demonstratie wordt aan banden gelegd

- politieke slogans bij sportwedstrijden worden verboden

- premier Erdogan roept burgers op om te klikken over hun buren (naar aanleiding van potten & pannen-recitals uit protest tegen de regering)

- op buurtniveau zullen 'klachtenbussen' geplaatst worden om illegaal gedrag te melden

- op de grote universitaire campussen zullen vanaf volgend schooljaar niet langer bewakers van privé-firma's, maar agenten ingezet worden.

- bekende Turken die zich solidair verklaarden met de protesten worden onderworpen aan lynchcampagnes, georchestreerd tot op het hoogste niveau. Acteur Mehmet Ali Alabora, eerder al door de premier met naam & toenaam op televisie aan de schandpaal genageld, moest deze week vernemen dat de burgemeester van Ankara zijn volgers op Twitter oproept om Alabora naar de gevangenis te sturen. Aanleiding: een tweet van Alabora. 

Dissidentie is in Turkije anno 2013 op eigen risico.

Stop de persen!

Blij te zien dat Selin Girit (foto) nog steeds actief is. Selin werkt voor de Turkse redactie van BBC World, en ze schreef voor de BBC World-website een round up van de sterfput die de Turkse pers is.

De volledige tekst kan je hier lezen - maar onderaan dit bericht geef ik wat stats mee.

Selin kwam in juni in het nieuws toen ze door Melih Gökçek, de burgemeester van Ankara, op Twitter met naam & toenaam aangeduid werd als landverraadster omdat haar berichtgeving over de straatprotesten in Turkije hem niet beviel. Niet lang daarna namen de 'yandas medya' - de media die met de autoriteiten zoete broodjes bakken - de berichten over en kreeg Selin celebrity status op een manier die je in Turkije niemand toewenst. Velen die haar voorgingen als landverrader liggen een metertje of zo onder de grond, of wonen willens nillens in het buitenland - wat in Selins geval sowieso het geval is. Maar zeker is dat ze zich niet lekker voelde bij het lezen van de dreig- en scheldmails die ze in haar inbox vond. En hoe zou ze zich voelen als ze straks familie zou willen bezoeken in haar thuisland?

Gelukkig nam de BBC het meteen voor haar werkneemster op. De omroep veroordeelde de pogingen van de Turkse autoriteiten om haar journalisten te intimideren en discrediteren. Zoiets zie ik een Turkse krant of tv-zender nog niet meteen doen. Integendeel, zo'n journalist kan meteen zijn boeltje pakken.

Opvallend was dat de Turkse nieuwszender NTV meteen na de rel met haar overeenkomst met de BBC om dagelijks nieuwsitems uit te wisselen, stopzette.

Kort daarna haalde de Dogus Group, de zakengroep waarvan NTV deel uitmaakt, een grote openbare aanbesteding binnen voor de aanleg van een nieuwe cruiseterminal in Istanbul. Maar dat zal wel toeval zijn.

('Bent u misschien een mediabaas?')

Enkele stats:

- Reporter Without Borders plaatst Turkije 154ste op 179 landen op het vlak van persvrijheid

- toen de AKP aan de macht kwam in 2002 stond Turkije 99ste in die rangschikking

- sinds het begin van de Gezi Park-protesten hebben 75 journalisten ontslag genomen of gekregen

- Turkije is wereldrecordhouder in het opsluiten van journalisten (63)

- 120 journalisten wachten op een rechtszaak

Woorden in de wind

Nu de ramadan erop zit, kunnen ook de spandoeken en affiches die de Turkse autoriteiten zo massaal ophingen verwijderd worden. De vlag dekte de lading toch niet.

'Islam = broederschap' las ik op die spandoeken en affiches, maar dat blijft bij woorden.

Het was tijdens de ramadan dat de autoriteiten massaal politie stuurden naar vastenmaaltijden (zie foto), georganiseerd door de Antikapitalistische Moslims. De gouverneur van Istanbul oordeelde dat die iftars  geen uiting van solidariteit of religiositeit waren, maar een vorm van straatprotest. Kortom, de gouverneur speelde een beetje God.

De hele maand lang was het Taksimplein overigens wel het toneel van het ene VIP-iftar na het ander. Deelnemen aan zo'n maaltijd heeft zo z'n consequenties. De genodigden kwamen daags nadien gegarandeerd in de krant of op televisie, want daar stonden de bevriende media garant voor. Daarmee kwamen ze, willens nillens, terecht in de propagandamachine die de Turkse media geworden zijn. De boodschap was duidelijk: alles is weer bij het oude in Taksim. De ramadan werd gebruikt als opzetje voor een politiek statement. Vreemd dat de gouverneur dat niet opmerkte.

Het was tijdens de ramadan dat Hüseyin Celik, de vice-voorzitter van de AKP, suggereerde dat alevieten achter de straatprotesten in Turkije zitten. En hoe lang zou het geleden zijn dat Erdogan er het Turkse volk aan herinnerde dat oppositieleider Kiliçdaroglu een alevi is, alsof het om een scheldwoord gaat? Je moet nooit lang wachten om te merken dat de spanningen tussen de soennitische meerderheid en de minderheid van alevieten in Turkije onder de huidige regering toenemen.

Het was ook tijdens de ramadan dat meer dan ooit duidelijk werd dat de Turkse regering er geen graten in ziet om de broederstrijd net over de grens van munitie te voorzien.

De al Nusra Brigade, een filiaal van al Qaeda, krijgt in haar conflict met de Syrische Koerden vanuit Turkije alle faciliteiten qua logistiek, vrij verkeer en wapens. Voor een goed begrip; het gaat om een groep jihadi's die de oorlog verklaard heeft aan de hele wereld, opererend in een voor hen vreemd land, want ze bestaan voor 99% uit geïmporteerde strijders. Met Turkse steun pakken ze nu andere soennieten aan, die overigens wél in hun thuisland vechten.

En over broederschap gesproken. Zaterdag werden twee piloten van Turkish Airlines in Beirut door een sjiitische splintergroep ontvoerd. De kidnappers eisen de vrijlating van 9 Libanese pelgrims, op hun beurt ontvoerd in Syrië. Het stond in de sterren geschreven dat zoiets vroeg of laat zou gebeuren, maar blijkbaar stond de M.I.T. (de Turkse inlichtingendienst) in vakantiemodus.

Langzaam maar zeker wordt Turkije als gevolg van haar buitenlandbeleid meegesleurd in het sectarische moeras van het Midden-Oosten.

Emma en Jenny en Tayyip

Twee bijdragen (telkens in het Engels) van mensen die ik persoonlijk ken, en erg waardeer. Beiden wonen / werken (al dan niet vast) al jarenlang in Istanbul, hebben het land uitvoerig bereisd, spreken vlot Turks en beschikken over uitstekende netwerken.

In de New York Times onderschrijft Emma Sinclair-Webb van Human Rights Watch mijn stelling dat de Ergenekon-rechtszaak resulteerde in een afrekening met een regime, eerder dan dat recht gesproken werd voor de burgers die slachtoffer werden van dat regime. Lees het stuk hier.

Combineer dat met de juridische tekortkomingen in de manier waarop het proces gevoerd werd, en je alleen maar vaststellen dat Turkije hiermee een regimewissel bezegelt, maar ook niet meer dan dat. Een andere vlag, maar dezelfde lading.

En in een hoorzitting in de Amerikaanse senaat getuigde Jenny White (auteur, professor antropologie Boston University, gespecialiseerd in de Turkse cultuur, politiek en samenleving) over de recente straatprotesten. De video van de hoorzitting is hier integraal te bekijken - meer dan anderhalf uur lang.

Als ik Jenny White's betoog zou moeten samenvatten dan zou ik het houden op een diepe zucht van wanhoop over de manier waarop de autoriteiten de protesten aangepakt hebben, en welke aanwijzingen die aanpak geeft voor de toekomst.

Ergenekon en Gezi Park zorgen voor trauma's in de Turkse samenleving, alsof daar een tekort aan was.

Zelf schreef ik op mijn Facebook-pagina bij aanvang van de protesten dat premier Erdogan de kans had om de klok 10 jaar vooruit te draaien, of om ze 30 jaar terug te draaien. Hij koos voor het laatste. Dat is merkwaardig, want uitgerekend Erdogan had zich volgens mij moeten herkennen in de Gezi-activisten. 30 jaar geleden had hij hun leeftijd, en stond hij op de barricades tegen de toenmalige autoriteiten.

Ergenekon: gemiste kans

Als de afloop - en misschien meer nog het verloop - van het Ergenekon-proces tot een catharsis zou leiden in Turkije, zou er nog reden tot optimisme zijn. Maar niets wijst daarop.

Niemand kan ontkennen dat in het 90-jarige bestaan van de republiek nogal wat dingen in de doofpot verdwenen, onopgehelderd bleven, toegedekt werden. Niet toevallig ging dat vaak om zaken waarin de rechten van burgers van ondergeschikt belang bleken voor wat de staat en haar instellingen betrof. Ex-premier Tansu Ciller zei ooit dat 'iemand die moordt in naam van de staat geen moordenaar kan genoemd worden.'

Zo'n aanbeveling zet natuurlijk de deur wijd open voor psychopaten om het recht in eigen handen te nemen. Tienduizenden gewelddaden in de jaren '70, '80, '90, velen met dodelijke afloop, bleven op die manier onbestraft, of werden zelfs beloond met een bevordering in de Turkse hiërarchie.

Een aantal mensen met bloed aan hun handen stond terecht in Ergenekon. Goed dat die ter verantwoording geroepen werden.

Maar waarvoor werden die ter verantwoording geroepen? Om wat ze op hun kerfstok hebben, of omdat ze voor een bepaalde ideologie stonden? Omdat ze de exponenten waren van een vorig regime? Heeft er iemand in die vijf jaar durende rechtsgang aan de slachtoffers van hun ideologisch gekaderde misdaden gedacht? Niet dus.

Ergenekon is uitgedraaid op wat je een bijltjesdag zou kunnen noemen, waarin afgerekend werd met de manier waarop Turkije de eerste 90 jaar van haar bestaan geregeerd werd. Goed dat die pagina omgeslagen werd, maar de manier waarop laat te wensen over. En het tragische is dat we vandaag  opnieuw de karaktertrekken van een nietsontziend staatsapparaat zien opduiken. Ergenekon was een kans op verzoening, maar eindigt in meer polarisatie. De ene juicht, de andere is kwaad, en het zijn twee reacties die elkaar onderling versterken.

Het zal mij trouwens benieuwen of het verdict van vandaag een precedent zal vormen voor de manier waarop de straatprotesten van de afgelopen 2 maanden in Turkije aangepakt worden. Het Ergenekon-proces wilde duidelijk maken dat er zoiets bestond als een terreurorganisatie die een complot smeedde om de regering ten val te brengen. De rechter liet daar in zijn uitspraak geen twijfel over bestaan.

De klopjacht op Gezi-activisten gaat ook die richting uit: verbanden zoeken tussen mensen en organisaties die zich op en rond de protesten geënt hadden - vaak bien étonnés de se trouver ensemble.  Als die verbanden er niet zijn, en die zijn er niet, dan zullen die gevonden worden. Het Ergenekon-proces en zeker het verwante 'Balyoz'-proces stond stijf van gefabriceerd bewijsmateriaal.

Het is slechts wachten op de publicatie in de Turkse media van het "organigram" van de Gezi Park-protesten. Daarna ligt de weg vrij om er een terreurorganisatie van te maken.

Allez vooruit

Vorig jaar ben ik met deze blog gestopt omdat ik er zelf depressief van werd. Wie de tijd en de moed heeft om terug te bladeren in mijn oude bijdragen zal merken dat ik de donkere wolken die zich de afgelopen tijd boven Turkije samenpakten in de verte al zag komen aandrijven. Maar ik moet waarschuwen: vrolijke lectuur is het niet.

Groot was mijn verbazing toen ik van blogger.com een pop up te zien kreeg waarin mij duidelijk gemaakt werd dat er klacht ingediend was tegen mijn blog. Ik werd verzocht de huisregels van blogger.com na te lezen. Lees ze hier na. Checklist: Exploitatie van kinderen? Aanzet tot haat? Grove inhoud? Geweld? Intimidatie? Auteursrecht? Wat dat betreft zie ik geen probleem.

Wat zou er dan aanstoot gegeven hebben in mijn blog? De rode draad in mijn bijdragen is duidelijk. Ik vind al geruime tijd dat de democratie in Turkije onder de regering Erdogan onder druk staat, en dat is de laatste maanden alleen maar crescendo gegaan. Ik baseer me op feiten, verzin niets, maak veel me, kijk om me heen en observeer zoals ik dat al meer dan 10 jaar doe in Turkije.

Wie zou er aanstoot genomen kunnen hebben aan de inhoud van mijn blog? Ik kan daar geen namen op plakken, maar het lijkt mij duidelijk uit welke hoek de wind waait. Op de keper beschouwd zeggen die klachten erg veel over de mensen die ze indienen.

Ik ben dus benieuwd hoe lang het zal duren vooraleer de klachten opnieuw de kop opsteken. Ik ben trouwens in goed gezelschap. Journalist en televisiemaker Can Dundar meldde gisteren dat zijn Twitter-account geschrapt is nadat een groot aantal klachten tegen hem ingediend werd. Volgens Dundar was dat het resultaat van een georchestreerde campagne door aanhangers van de AK-partij.

Het lijkt mij duidelijk dat zo'n klachtenknop op Twitter of op Blogger.com ook kan misbruikt worden om mensen het zwijgen op te leggen, net zoals de uitslag van een stembusgang dat kan.

Over Can Dundar nog dit. Eerder deze week werd hij de zoveelste persmedewerker die zijn ontslagbrief kreeg na kritische berichtgeving over de aanpak van de autoriteiten van de Gezi Park-crisis.

79 collega's gingen hem in juli voor. Turkije is het land van de groeicijfers, nietwaar?