maandag 5 augustus 2013

Ergenekon: gemiste kans

Als de afloop - en misschien meer nog het verloop - van het Ergenekon-proces tot een catharsis zou leiden in Turkije, zou er nog reden tot optimisme zijn. Maar niets wijst daarop.

Niemand kan ontkennen dat in het 90-jarige bestaan van de republiek nogal wat dingen in de doofpot verdwenen, onopgehelderd bleven, toegedekt werden. Niet toevallig ging dat vaak om zaken waarin de rechten van burgers van ondergeschikt belang bleken voor wat de staat en haar instellingen betrof. Ex-premier Tansu Ciller zei ooit dat 'iemand die moordt in naam van de staat geen moordenaar kan genoemd worden.'

Zo'n aanbeveling zet natuurlijk de deur wijd open voor psychopaten om het recht in eigen handen te nemen. Tienduizenden gewelddaden in de jaren '70, '80, '90, velen met dodelijke afloop, bleven op die manier onbestraft, of werden zelfs beloond met een bevordering in de Turkse hiërarchie.

Een aantal mensen met bloed aan hun handen stond terecht in Ergenekon. Goed dat die ter verantwoording geroepen werden.

Maar waarvoor werden die ter verantwoording geroepen? Om wat ze op hun kerfstok hebben, of omdat ze voor een bepaalde ideologie stonden? Omdat ze de exponenten waren van een vorig regime? Heeft er iemand in die vijf jaar durende rechtsgang aan de slachtoffers van hun ideologisch gekaderde misdaden gedacht? Niet dus.

Ergenekon is uitgedraaid op wat je een bijltjesdag zou kunnen noemen, waarin afgerekend werd met de manier waarop Turkije de eerste 90 jaar van haar bestaan geregeerd werd. Goed dat die pagina omgeslagen werd, maar de manier waarop laat te wensen over. En het tragische is dat we vandaag  opnieuw de karaktertrekken van een nietsontziend staatsapparaat zien opduiken. Ergenekon was een kans op verzoening, maar eindigt in meer polarisatie. De ene juicht, de andere is kwaad, en het zijn twee reacties die elkaar onderling versterken.

Het zal mij trouwens benieuwen of het verdict van vandaag een precedent zal vormen voor de manier waarop de straatprotesten van de afgelopen 2 maanden in Turkije aangepakt worden. Het Ergenekon-proces wilde duidelijk maken dat er zoiets bestond als een terreurorganisatie die een complot smeedde om de regering ten val te brengen. De rechter liet daar in zijn uitspraak geen twijfel over bestaan.

De klopjacht op Gezi-activisten gaat ook die richting uit: verbanden zoeken tussen mensen en organisaties die zich op en rond de protesten geënt hadden - vaak bien étonnés de se trouver ensemble.  Als die verbanden er niet zijn, en die zijn er niet, dan zullen die gevonden worden. Het Ergenekon-proces en zeker het verwante 'Balyoz'-proces stond stijf van gefabriceerd bewijsmateriaal.

Het is slechts wachten op de publicatie in de Turkse media van het "organigram" van de Gezi Park-protesten. Daarna ligt de weg vrij om er een terreurorganisatie van te maken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten